Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2019 είχε δείξει ότι οι υψηλές δόσεις στατινών μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης. Τα αποτελέσματα αυτά δημιούργησαν ανησυχία σχετικά με τα παραπάνω φάρμακα εκείνη την περίοδο με αποτέλεσμα να ξεκινήσουν τότε αρκετές νέες μελέτες οι οποίες είχαν ως στόχο να εξετάσουν περαιτέρω τις επιδράσεις των στατινών στην υγεία των οστών.
Μία από τις μελέτης αυτές, οι οποίες εξέτασε τις επιδράσεις των στατινών στην οστική πυκνότητα δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο περιοδικό Biomedicine & Pharmacotherapy.
Πού Χρησιμοποιούνται Σήμερα οι Στατίνες;
Σήμερα, ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού στο Δυτικό κόσμο έχει υψηλή χοληστερόλη. Ως «υψηλή χοληστερόλη» θεωρούμε τα επίπεδα πάνω από 200 mg/dL.
Η υψηλή χοληστερόλη έχει συνδεθεί με μία σειρά αρνητικές επιδράσεις στην υγεία, όπως για παράδειγμα στένωση των αρτηριών ή εμφάνιση θρομβώσεων, παράγοντες οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου ή εγκεφαλικού επεισοδίου.
Αν και αρκετοί άνθρωποι μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα της χοληστερόλης μέσω διατροφής και φυσικής άσκησης, δεν είναι λίγοι αυτοί που χρειάζονται φάρμακα για να επαναφέρουν τα επίπεδα της χοληστερόλης εντός φυσιολογικών ορίων. Οι στατίνες είναι μία κατηγορία φαρμάκων που χορηγούνται για την επίτευξη του παραπάνω στόχου.
Σήμερα, γνωρίζουμε ότι τα φάρμακα αυτά μειώνουν την ποσότητα της χοληστερόλης που παράγεται στο ήπαρ, περιορίζουν τα επίπεδα της ουσίας στο αίμα, ενώ παράλληλα μειώνουν και τη φλεγμονή στα τοιχώματα των αρτηριών.
Οι στατίνες που χορηγούνται συχνότερα σήμερα είναι οι:
- Ατορβαστατίνη
- Ροσουβαστατίνη
- Σιμβαστατίνη
- Λοβαστατίνη
- Πιταβαστατίνη
Αν και τα φάρμακα αυτά μειώνουν τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου και εγκεφαλικού επεισοδίου, δεν είναι στείρα ανεπιθυμήτων ενεργειών. Το συχνότερο σύμπτωμα στους ασθενείς που παίρνουν τα παραπάνω φάρμακα είναι οι μυαλγίες, ωστόσο πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι οι τελευταίες δεν συνδέονται με τα παραπάνω φάρμακα. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις (1 στους 10.000) οι στατίνες μπορεί να προκαλέσουν επίσης βλάβες στους μύες ή στο ήπαρ.
Στατίνες και Οστεοπόρωση
Οι επιστήμονες της νέας μελέτης αποφάσισαν να εξερευνήσουν περισσότερο τις επιδράσεις των στατινών στα οστά, μετά την έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2019. Συγκεκριμένα, θέλησαν να εξερευνήσουν αν πράγματι τα φάρμακα αυτά μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης.
Η έρευνα που είχε δημοσιευτεί το 2019 στο περιοδικό BMJ έδειξε ότι από σχεδόν 7.9 εκατομμύρια ασθενείς που έπαιρναν στατίνες, σχεδόν οι 12.000 παρουσίασαν οστοπόρωση. Επιπλέον, η έρευνα αυτή είχε δείξει ότι ο κίνδυνος εμφάνισης οστεοπόρωσης ήταν δοσοεξαρτώμενος. Οι ασθενείς που έπαιρναν χαμηλές δόσεις στατινών είχαν χαμηλότερα ποσοστά οστεοπόρωσης από το μέσο όρο, ωστόσο αυτοί που έπαιρναν υψηλές δόσεις (πάνω από 40mg σιμβαστατίνης ή ροσουβαστατίνης) είχαν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο.
Οι επιστήμονες της νέας μελέτης εξέτασαν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια την παραπάνω σύνδεση χρησιμοποιώντας δεδομένα από ασφαλιστικές εταιρείες.
Όπως διαπίστωσαν, οι άνδρες που έπαιρναν στατίνες είχαν 11% μειωμένο κίνδυνο να παρουσιάσουν οστεοπόρωση συγκριτικά με άνδρες ίδιας ηλικίας που δεν έπαιρναν τα παραπάνω φάρμακα.
Αντιθέτως, οι γυναίκες που έπαιρναν στατίνες (γενικά) είχαν 5% αυξημένο κίνδυνο σε σχέση με μία ομάδα ελέγχου γυναικών ίδιας ηλικίας.
Σημαντική διαφοροποίηση παρατηρήθηκε, ωστόσο, σε αυτούς που έπαιρναν υψηλές δόσεις των παραπάνω φαρμάκων. Συγκεκριμένα, οι υψηλές δόσεις σιμβαστατίνης (60-80mg) συνδέθηκαν με 5.91 φορές αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης στους άνδρες και 4.16 φορές στις γυναίκες.
Προκειμένου να εξερευνήσουν αν πράγματι οι υψηλότερες δόσεις στατινών συνδέονται άμεσα με τον κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν και μία ομάδα 71 ποντικών (39 αρσενικά και 32 θηλυκά).
Αρχικά, οι επιστήμονες χορήγησαν στα παραπάνω ποντίκια διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά με στόχο να αυξήσουν τα επίπεδα της χοληστερόλης. Στο επόμενο κομμάτι, χώρισαν τα ποντίκια σε δύο ομάδες.
Η πρώτη ομάδα έλαβε σιμβαστατίνη, ενώ η δεύτερη ομάδα δεν πήρε το φάρμακο και αποτέλεσε την ομάδα ελέγχου.
Μετά από περίπου 5.5 μήνες, οι επιστήμονες εξέτασαν την οστική πυκνότητα σε κάθε ομάδα ποντικών χρησιμοποιώντας την εξέταση Micro-CT.
Υψηλές Δόσεις Στατινών και Οστική Υγεία
Η εξέταση Micro-CT επιβεβαίωσε τις υποψίες των επιστημόνων ότι οι υψηλές δόσεις στατινών πράγματι επηρεάζουν την υγεία των οστών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παραπάνω εξέτασης, ο όγκος των οστικών δοκίδων του μηριαίου οστού μειώθηκε κατά 42% στα αρσενικά ποντίκια και κατά 34% στα θηλυκά.
«Τα αποτελέσματα της μελέτης μας πρακτικά επιβεβαιώνουν τις παρατηρήσεις της έρευνας του 2019. Και στις δύο μελέτες διαπιστώθηκε ότι οι υψηλές δόσεις στατινών μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης», υποστήριξαν οι επιστήμονες της μελέτης.
Καταλήγοντας, οι συγγραφείς τόνισαν ότι όταν ο γιατρός αποφασίζει αν θα πρέπει να χορηγήσει στατίνες σε έναν ασθενή, θα πρέπει πάντοτε να σταθμίζει τους κινδύνους και τα οφέλη των παραπάνω φαρμάκων.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ